Etik, gündelik yaşamda sorduğumuz “Ne yapmalıyız?” sorusunun cevabını vermemizde bize yardımcı olan pratik bir araçtır. Her araç gibi çalışma prensipleri olması gerekir ki verdiği sonuçlar tutarlı ve geçerli olsun. Etik karar verme mekanizmasını bir süreç olarak düşündüğümüzde sürecimizin bir başı ve bir sonun olması gerekir. Tıpkı bir ırmağın onlarca kılcal çay ve nehirlerden beslenerek denize gürleyerek akması gibi, etik karar mekanizmamız da kendisini besleyen değerler ve prensiplerin şekillendirmesiyle var oluş amacımız olarak gürleyerek sonlanır. Akış sırasında bazen bir takım küçük çaylar sonradan katılabileceği gibi ilkeler ve değerler akış sırası içinde yer değiştirebilir, birbirlerini etkileyebilir. Fakat denize gürleyerek döküldüğü delta hep aynı kalmalıdır. İlkeler ve değerlerle beslenen var oluş nedenimizdir bizi biz yapan.
Yukarıda etik karar akışındaki temel üç bloğu görebilirsiniz: İlkeler, değerler ve varlık nedenimiz. Şimdi kısaca bunların neler olduğunu anlamaya çalışalım.
Varlık Nedenimiz
Cevap vermesi belkide en zor sorudur. Neden bu dünyadayız? Burada bulunma amacımız nedir? Dünyaya miras olarak ne bırakmak istiyoruz? İnsanlar bizi nasıl hatırlasın istiyoruz? Kurumumuzun amacı nedir? Neden var? Bırakacağı miras ne olmalı? Bu sorulara cevap verebilirsek eğer, kararlarımızda asla değişmeyecek yol gösterici kuzey yıldızımızı bulduk demektir.
Değerler
Değerlerimiz bizim için iyi olan, hassas olduğumuz alanlardır. Değer verdiklerimizdir. Kimi için adalet önemlidir. Kimisi için aile önemlidir. Kimisi için her ikisi de önemlidir. Sadakat, güvenilirlik, eşitlik gibi bir çok değer önemli olabilir. Amacımıza ulaşmakta takip edeceğimiz yönü bize gösterir.
İlkeler
İlkeler veya prensipler daha da detaylandırılmış değerlerdir. “Her zaman dostlarının iyiliğini düşün” veya “asla yalan söyleme” ilkerlere örnek olabilir.
Kısaca üzerinden geçtiğimiz bu temel konular kim olduğumuzu ve varmak istediğimiz daha iyi “bizi” veya “kurumumuzu” tanımlar. Üzerine inşa edeceğimiz tüm sürecin temelidir. Temeli doğru inşa etmek, sağlam bir binanın ana kuralıdır.
0 Yorum